De Fladdermuis: een kidconcert in zwierige driekwartsmaat

Het zal je maar overkomen. Je hebt bakken talent en brandt van enthousiasme om in de voetsporen te treden van je wereldberoemde vader, maar die wil er zélf niets van weten.

Het overkwam de jonge Johann Strauss, wiens vader (ook Johann Strauss, voor het gemak dan maar ‘senior’ genoemd) de grootste componist en dirigent van Wenen en omstreken was. “Word maar beter boekhouder”, klonk het telkens. Gelukkig kruipt échte passie waar ze niet gaan kan: met een beetje hulp van mamalief slaagt de jonge Strauss erin om zijn vader fier te maken en zijn rol over te nemen als ongekroonde Koning van de Wals. Niet zonder moeite, want de weg naar de grote Weense balzalen is lang en vol obstakels. Componist en dirigent worden is één ding, maar hoe wals je zonder je partner op de tenen te trappen? En ook het gejaagde leven van een muzikale wereldster kan leiden tot heel wat Kopfschmerz…

Met De Fladdermuis brengt Antwerp Symphony een KIDconcert dat in de muziekgeschiedenis duikt, en dat slechts een tikje werd aangedikt met fantasie. Het klopt namelijk dat er geen enkele componistenfamilie is geweest die een grotere stempel heeft gedrukt op de muziekgeschiedenis dan de Weense familie Strauss. Vader Johann Strauss stond aan het begin van de Straussdynastie die het hele Weense muziekleven tussen ruwweg 1830 en 1890 domineerde. De smetteloze reputatie van het traditionele maar glansrijke Wenen kristalliseerde zich bij hen muzikaal uit in de Weense wals, een statige dansvorm in een vlotte driekwartsmaat. Pas nadat Johann senior scheidde van zijn vrouw en de familie vanop afstand onderhield, kreeg de jonge Johann Strauss junior zonder zijn vaders medeweten viool- en compositielessen. Op 19-jarige leeftijd stichtte Johann jr. bovendien een eigen orkest dat hij met succes zelf leidde, tot grote woede van zijn vader. Na de dood van zijn vader nam Johann jr. ook diens orkest onder zijn vleugels en oversteeg hij de roem van zijn vader. Bovendien schudde Johann Strauss naast Weense walsen evengoed polka’s uit zijn mouw, volkse dansjes in een snelle tweeledige maatsoort. 

Het feit dat die statige walsen en vlotte polka’s de grote podia veroverden, betekende zeker niet dat de humor van het toneel verdween. Ook de operette, een uitloper van de Italiaanse komische opera, kreeg dankzij Strauss definitief een plaats in de operahuizen. In feite is het KIDconcert De Fladdermuis, een nogal creatieve vertaling van Strauss’ Die Fledermaus, ook een soort operette. Humor en ernst wisselen elkaar af, begeleid door licht verteerbare muziek, met hier en daar een subtiele knipoog naar de actualiteit. Balzaal of concertzaal, de Weense wals is dus van alle tijden. De goed geoliede machine die de familie Strauss op touw zette, draait immers nog steeds op volle toeren. Al anderhalve eeuw zijn de walsen en polka’s van de familie Strauss de soundtrack van elk nieuwjaarsfeest. Van klappen op de Radetzky-mars tot wiegen op de deining van de blauwe Donau, het aanzuigeffect van het Strauss-repertoire is onweerstaanbaar. Onze meest doorwinterde en dansgrage acteurs Joris Van den Brande en Koen De Graeve hijsen zich in hun pandjesjas en stemmen de viool voor een dolkomische en muzikaal sprankelende vertelling over de zwierigste muzikantenfamilie uit de geschiedenis. En nu… Aftellen maar!

Tekst: Arne Herman