Lisanne Soeterbroek, 10 jaar concertmeester: “Je weet niet wat het is tot je het bent”

Als op zaterdag 29 april Verdi’s Messa da Requiem door de Elisabethzaal klinkt, neem dan ook eens een kijkje naar de persoon links van dirigent Philippe Herreweghe. Op de eerste stoel zie je daar onze concertmeester Lisanne Soeterbroek zitten. Dag op dag 10 jaar eerder, op 29 april 2013, begon ze op diezelfde stoel aan haar eerste repetities als concertmeester van het Antwerp Symphony Orchestra. We blikken met haar terug op die voorbije tien jaar aan de hand van tien concerten die in haar geheugen gegrift staan.

13 februari 2013 – Elgars Eerste symfonie met Edo De Waart

“Mijn eerste belangrijke herinnering dateert van vóór die eerste repetitie als concertmeester. Voor ik bij Antwerp Symphony begon, was ik aanvoerder van de tweede violen van het Nederlands Kamerorkest. Ik had dus nog nooit de leiding genomen van een groot symfonisch orkest. Elgars Eerste symfonie heeft niet alleen een complexe, dikke orkestklank, maar er zit ook meteen een solo in voor de concertmeester. Komt daar nog eens bij dat we het programma speelden voor een cd-opname. Ik herinner me nog dat Edo op een gegeven moment me toeriep: “Hey, het is hier geen kamerorkest!”. Een teken dat ik luider en duidelijker mocht spelen. Ik ben zijn advies in elk geval nooit vergeten: als concertmeester moet je je rol in het orkest durven opnemen.”

21 maart 2015 – KIDconcert: De Krekel en de Mier met Steven Verhaert

“Als concertmeester heb je zoveel extra werk, dat ik slechts de helft van de concerten kan meespelen. Op een of andere manier vallen de KIDconcerten er voor mij vaak tussenuit. Ik heb nochtans goede herinneringen aan het KIDconcert van 2015 in De Roma. Een heel mooie setting, toffe acteurs en een geweldig verhaal. Ik hou ervan om klassieke muziek te vertalen naar het jonge volkje. In november spelen we een KIDkamermuziekconcert met De Vier Seizoenen van Vivaldi, dat ik samen met verteller Freek De Craecker heb uitgewerkt.”

20 februari 2016 – Also Sprach Zarathustra met Edo De Waart

“Je weet eigenlijk niet wat de job van concertmeester inhoudt, tot je het bent. Naast het muzikale moet je ook vooral zorgen dat de dirigent een fijne repetitieweek heeft. Je praat veel met je collega’s, zorgt dat iedereen in een opperbeste stemming verkeert en de repetities vlekkeloos verlopen. Ik moest vooral wennen aan het idee dat ik iedereen kon zien, behalve mijn eigen vioolsectie. Die zitten vooral op mijn rug te kijken. (lacht)”

20 december 2016 – Op tournee in India met Philippe Herreweghe

“Bij het terugdenken aan de voorbije tien jaar, komen de concerten waar van alles verkeerd liep het snelst naar boven. Op tournee gebeuren bijvoorbeeld altijd de gekste dingen. Toen we in 2016 in India waren met Philippe Herreweghe, raakten alle aanvoerders van de tweede violen plots ziek. Ik mocht toen dus een plekje opschuiven en op korte tijd een volledig andere partituur instuderen: best wel heftig. Maar het is allemaal prima gelukt, én weer een verhaal rijker!”

18 mei 2017 – Beethovens Negende symfonie met Philippe Herreweghe

“Ik hou enorm van de programma’s met Philippe Herreweghe. Niet alleen door mijn muzieksmaak, of door de samenwerkingen met Collegium Vocale Gent. Als concertmeester krijg je een grotere rol tijdens zijn repetities en concerten. Je krijgt meer vrijheid om het orkest te sturen, en daar hou ik wel van. Ik moet lachend terugdenken aan Beethovens Negende met Philippe, dat we toen ook in het CCHA in Hasselt brachten. De Negende is een gigantische productie, met groot orkest en natuurlijk het koor voor de laatste beweging. We pasten nauwelijks allemaal op het podium!”

7 juni 2018 – Symphonie fantastique met Lahav Shani

“Ik vind het zoeken naar de juiste weg bijna altijd interessanter dan het aankomen. De concerten zijn daarbij soms een bijkomstigheid. Het is die repetitieweek die eindeloos boeiend is. Zoals in 2018, met Lahav Shani. De hele week lang werkte hij op zoveel details, maat per maat, waarbij ik me soms afvroeg waarvoor dat allemaal nodig was. Tot op het concert: toen vielen alle puzzelstukjes in elkaar. Om diezelfde reden hield ik ook van Francks Symphonie in d onder leiding van Bertrand de Billy, in december 2022. Hij wilde het orkest laten klinken als een orgel, en is daar wonderwel in geslaagd.”

4 oktober 2019 – Inauguratieconcert met Elim Chan

“Het inauguratieconcert van onze nieuwe chef-dirigent was best een spannend moment, zowel voor Elim, voor mezelf als voor het orkest. Je bent elk op een andere manier bepalend voor hoe het orkest klinkt. De beslissingen van een concertmeester zijn natuurlijk niet zo zwartwit als die van een dirigent. Het is een heel gestage evolutie, over jaren heen.”

11 oktober 2020 – Poème van Chausson met Philippe Herreweghe

“Ik heb af en toe het geluk gehad om als solist naar voren te treden bij concerten van het orkest. De laatste keer was heel bijzonder, tussen twee coronastops in. Het was een belangrijk moment om nog eens samen met de collega’s op het podium van de Elisabethzaal te kunnen schitterend. Amper enkele maanden later was het helemaal anders: toen mochten blazers en strijkers niet eens tegelijkertijd spelen. Het zorgde er wel voor dat we toen met een strijkorkest Tsjajkovski’s Serenade voor strijkers in C konden brengen, een uniek moment.”

12 februari 2021 – De Vijfde symfonie van Tsjajkovski met Jaap van Zweden

“Het orkest is altijd laaiend enthousiast om met Jaap samen te werken. Hij is streng en veeleisend, maar hij zorgt er ook voor dat je op scherp staat – op een positieve manier. Iedereen is vanaf de eerste repetitie in hyperfocus. Het is enorm gaaf om te zien hoe één persoon zoveel teweeg kan brengen. Ik kijk enorm uit naar de volgende projecten met hem, zoals Sjostakovitsj en Mahler.”

26 januari 2023 – Het Forellenkwintet met Lukáš Vondráček

“Ik hou van onze kamermuziekserie. Het zorgt ervoor dat je op een andere manier met je collega’s kan samenwerken. Ik probeer ook altijd om programma’s te verzinnen zodat ik met andere collega’s in contact kan komen. Eind 2022 brachten we bijvoorbeeld een septet van Spohr en een nonet van Berwald. Ik hou ook enorm van de kamermuziekconcerten tijdens het Elisabeth-Weekend. Niet alleen door de samenwerking met die internationale topsolisten zoals Anna Vinnitskaja of Lukáš Vondráček, maar ook met de jeugdige energie van de studenten aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth.” SS