Maeterlincks Diepe Vijvers

De Gentse schrijver en Nobelprijswinnaar Maurice Maeterlinck verwierf wereldfaam met Pelléas et Mélisande, het relaas van een tragische driehoeksverhouding. Het symbolistische meesterwerk inspireerde verschillende componisten, Gabriel Fauré voorop. Nu brengt het Antwerp Symphony Maeterlincks tekst opnieuw samen met de muziek van Fauré, en dat gebeurt niet vaak. Dimitri Leue gaf de prachtige tekst van Maeterlinck een eigen wending.

Dimitri, wat mogen we verwachten van een theaterconcert? 

“Het woord zegt het helemaal: het is theater én concert tegelijk. Net zoals bij de film is de muziek bedoeld als een underscore. Dat is vrij uniek. Bij eerdere theaterconcerten van het Antwerp Symphony Orchestra wisselden woord en muziek elkaar af.

De Koningin Elisabethzaal is heel groot, dat maakt het moeilijk om echt de huid van de spelers te voelen. De zintuiglijkheid van het stuk kunnen we vergroten door zo weinig mogelijk licht te gebruiken, behalve dan op de twee lichamen. Op het podium zit heel veel volk, maar dat is ook het mooie: publiek en orkest kunnen samen ademen en tot een groepscatharsis komen.”

Je maakte een bewerking van de tekst van Maeterlinck. 

“Het stuk gaat in oorsprong over een oudere man en de vrouw die hij redde bij een vijver. Hij troost haar na haar traumatische ervaring, en uit die vaderlijke gevoelens ontstaat een liefdesband. Het leeftijdsverschil blijkt echter te groot. Ze zijn niet voor elkaar gemaakt. Wanneer de man Pelléas vraagt om Mélisande op te beuren, lukt dat iets té goed: ze worden verliefd. Het stuk heeft wel wat van Othello. De man is jaloers, hij vermoedt dingen die nog niet gebeurd zijn. Net zoals de muziek veel onderdrukt, blijft er ook bij Pelléas en Mélisande veel onuitgesproken. In mijn versie voor twee spelers gaat de oudere man een rollenspel aan om zijn relatie met Mélisande te redden: hij speelt zelf Pelléas. Maar hij wordt hij jaloers op zichzelf, want om bij haar te mogen zijn, moet hij iemand anders worden. Het blijft even dramatisch.

Ik was onmiddellijk verliefd op Maeterlincks tekst. De symboliek en de herhaling zijn er zo mooi aan. Ik heb vooral dingen weggelaten, maar heb het gevoel dat het nog steeds zijn tekst is. Ik vond een nieuw woord dat erbij past: ‘verhangen’ in plaats van ‘verlangen’. Pelléas en Mélisande hangen naar elkaar. Ze hangen over het water en voelen de zuigende kracht van de diepte. Ze zijn ook diepe vijvers voor elkaar, waar ze in willen verdwijnen - maar tegelijkertijd niet durven uit schrik om zichzelf te verliezen. 

Pianist Kiyotaka Izumi, met wie ik enkele jeugdvoorstellingen maakte, raadde me een tijdje geleden aan om naar Fauré te luisteren. Ik was heel blij toen het Antwerp Symphony Orchestra me vroeg voor dit project. Ik hou wel van romantische muziek - ik weet niet of je dat over deze muziek mag zeggen, maar in mijn oren is ze dat wel. Er zit veel onderdrukte spanning in, je voelt de drang van de lichamen naar elkaar.”

Krijgt Maeterlinck wel de aandacht die hij verdient?

“Zijn poëtische taal voelt een beetje ouderwets aan: ze is veel minder direct dan we gewend zijn. Maeterlinck was een Gentenaar, maar schreef in een prachtig Frans. Dat was in die tijd heel gewoon. Anders dan bijvoorbeeld Guido Gezelle bracht hij de Nederlandse taal niet onder de aandacht. Toch zou het een canonwerk kunnen en mogen zijn, Pelléas et Mélisande is een heel mooi stuk.”

tekst: Lien Vanreusel